Alman Hieronymus Wolff’un adlandırmasıyla Bizans İmparatorluğu, Romalıların doğuda sahip olduğu toprakları, Tuna’dan Germenlerin ve Slavların; Fırat’tan da Perslerin ikili baskısına karşı koruma sorunundan doğmuştur. Bu baskılara karşı imparatorluğa Roma’dan daha yakın ve daha kolay korunabilir bir siyasi ve askeri merkez lazımdı. Büyük Konstantin olarak bilinen Constantinus, eski Bizantion’un yerine ölümünden sonra kendi adının verildiği (Konstantinopolis) böyle bir sebeple kurdu.
İki deniz yolunun bileştiği yerde bulunması ve biri Avrupa’dan diğeri Suriye’den gelen iki kara yolunun kavşağında olması yeni kurulan şehre büyük değer kazandırıyordu. Bununla birlikte Bizans İmparatorluğu gerçek anlamıyla ancak Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılmasında (395) sonra doğdu ve Batı İmparatorluğu’nun çöküşünden ve imparatorluk nişanelerini, Odoakar’ın Zeno’ya geri vermesinden sonra da büyük önem kazandı. Bizans’ın yöneticileri kendilerini Roma İmparatorluğu’nun gerçek mirasçıları olarak kabul ettiler; ancak öte yandan Roma ile ilişkilerini de sürdürdüler. Roma İmparatorluğu’nun Batı kesimi küçük bağımsız olarak Doğu Akdeniz’de egemen olan Bizans İmparatorluğu, Klasik Yunan ve Roma uygarlıklarının son merkezi oldu.
Doğu Roma İmparatorluğu da denilen Bizans İmparatorluğu, üç büyük ülkeden meydana geliyordu. Balkan Yarımadası, kuzeyi Tuna ile kuzeybatısı Tuna’nın güneydoğusunda Sirmium’dan başlayan ve İşkoda’nın kuzeyine ulaşan Adriyatik, Pontus ve Doğu piskoposluklarını, kuzeydoğusunda Kafkas kıyılarını, Gürcistan ovasını, Ermenistan dağlarını ve Edessa bölgesini Fırat’ın geniş kıvrımını kapsıyordu. Afrika ülkesi: Nil’in Akdeniz ağzından Sirt Körfezine kadar olan kıyıları ve Mısır’ın özellikle zengin buğday ambarını içine alırdı. İmparatorluğun savunması Suriye, Fırat ve Tuna’nın tahkimatı ve bu son bölgedeki Kırım ileri karakolu ile sağlanıyordu. Batı Roma İmparatorluğuna göre Doğu Roma İmparatorunun daha uzun ömürlü olmasının sebeplerini coğrafi durumun korunmaya uygunluğundan ve mutlakıyetle yönetilmesinde aramak doğru bir yöntemdir. Yerleşmiş bir bürokrasinin, güçlü bir ordunun ve ihtiyatlı bir siyasetin de yardımıyla Bizans, Latin dünyası ile Yunan dünyasının birbirinden farklı siyasi birliğini böylece bin yılı aşkın bir süre sürdürebildi. Bizans imparatorluğunun tarihi, gelip geçen imparatorların başarılarına karşılaştıkları güçlüklere göre yükselme ve gerileme devirlerine ayrılır. Başlangıçta eski Roma’da olduğu gibi imparator sülalesi kısa ömürlü oldu, imparatorluğun son sekiz yüzyılında uzun ömürlü sülaleler başa geçti.
0 yorum:
Yorum Gönder